Het belang van inheemse planten voor bestuivers
Stadstuinen en balkons vormen vaak de laatste groene oases in een steeds verder verstedelijkend landschap. Hoewel we geneigd zijn mooie exotische planten te kiezen, is de keuze voor inheemse flora een cruciaal onderdeel van ecologisch verantwoord tuinieren. Onze bijen – waaronder meer dan 350 wilde bijensoorten in Nederland – hebben het moeilijk. Door de juiste inheemse planten te kiezen, bied je hen de specifieke nectar en het stuifmeel dat ze nodig hebben om te overleven.
Inheemse planten zijn evolutionair gezien perfect afgestemd op onze lokale fauna. Dit betekent dat de timing van de bloei en de voedingssamenstelling van de nectar precies kloppen voor de levenscyclus van de bijen die hier voorkomen. Exotische planten zien er misschien prachtig uit, maar kunnen vaak onvoldoende of zelfs onjuiste voedingsstoffen leveren. Duurzaamheid begint letterlijk in de eigen achtertuin of op het balkon.
Waarom lokale flora cruciaal is
Het gaat niet alleen om de hoeveelheid nectar. Sommige wilde bijensoorten zijn 'oligospecifiek', wat betekent dat ze voor hun nageslacht afhankelijk zijn van slechts één of een zeer klein aantal plantensoorten. Zonder deze specifieke planten verdwijnen ook deze bijensoorten. Door de focus te leggen op planten die hier van nature voorkomen, zorg je ervoor dat je een volledig ecosysteem ondersteunt in plaats van alleen een visueel aantrekkelijke tuin creëert.
De top drie inheemse planten voor bijen in de stad
Niet alle inheemse planten zijn even geschikt voor de bij. Sommige staan bekend als ware bijenmagneten en doen het uitstekend in potten of kleine borders. Hieronder drie soorten die je gemakkelijk kunt integreren in je stedelijke groene ruimte.
Wilde marjolein (Origanum vulgare)
Wilde marjolein is een absolute topper. Deze vaste plant bloeit rijkelijk van juli tot september met roze-paarse bloemschermen en trekt talloze honingbijen, wilde bijen en vlinders aan. De plant houdt van een zonnige, ietwat droge standplaats en is daardoor ideaal voor droge plekken in de stadstuin of op een zonnig balkon. Een bijkomend voordeel: je kunt de bladeren ook in de keuken gebruiken.
Grote kattenstaart (Lythrum salicaria)
Als je een hoek hebt die wat vochtiger is, of een grote bloembak met voldoende waterretentie, dan is de Grote kattenstaart een fantastische keuze. Deze plant produceert lange, opvallende paarse bloemaren die van de vroege zomer tot ver in de herfst bloeien. Het is een magneet voor lange tongbijen en hommels, en een prachtige verticale toevoeging aan je tuin. Zorg ervoor dat de bodem voldoende klei of leem bevat voor de beste resultaten.
Gewone smeerwortel (Symphytum officinale)
De Gewone smeerwortel is misschien minder bekend, maar is essentieel omdat hij al vroeg in het seizoen bloeit (april/mei). Dit is cruciaal voor koninginnenhommels die net uit hun winterslaap komen en dringend voedsel nodig hebben. De plant heeft paars-witte, klokvormige bloemen en is bijzonder geliefd bij hommels vanwege de diepe kelken, hoewel ook andere bijensoorten er hun weg naartoe vinden. Smeerwortel gedijt goed in de halfschaduw en is zeer makkelijk in onderhoud.
Praktische tips voor een bijvriendelijke omgeving
Behalve het planten van de juiste flora, is het belangrijk om je tuin of balkon zo natuurlijk mogelijk te laten. Gebruik absoluut geen pesticiden of herbiciden; deze chemische middelen doden niet alleen ongewenste insecten, maar vergiftigen ook de voedselbronnen van de bijen. Laat ook uitgebloeide stengels in de herfst staan. Veel wilde bijen overwinteren in holle stengels of onder afgevallen bladeren. Door deze “rommelhoekjes” te creëren, bied je hen beschutting. Tenslotte, vergeet niet een ondiepe waterbron aan te bieden. Bijen hebben water nodig, vooral op warme dagen, en een schaaltje met wat kiezels erin werkt perfect als landingsplaats en drinkplaats.
